Υπάρχει πλέον Φιλανθρωπία; Κι αν υπάρχει όντως, μήπως στο σημερινό κόσμο έχει αποκτήσει μια προβληματική διάσταση;
Κείμενο από την Μαρία Σκαμπαρδώνη
Η φιλανθρωπία είναι μία λέξη που σε εμένα προσωπικά, δημιουργεί όχι και τόσο θετικά συναισθήματα. Βασικά, τη θεωρώ προβληματική.
Πρώτον, ως λέξη τη θεωρώ λανθασμένη, καθώς υπάρχει η απέκδυση της δικής μου οντότητας. Είμαι φίλος του ανθρώπου, λες και εγώ δεν είμαι άνθρωπος. Δεν είμαι φιλάνθρωπος, μπορώ όμως να πω πως είμαι ένα άτομο που αγαπάει τους συνανθρώπους του. Δεν είμαι μία ανώτερη οντότητα που απλώνω χέρι συμπόνιας, ακόμα και αν ο άλλος μου φαντάζει ξένος, λες και η έννοια του ανθρώπου μου είναι άγνωστη. Είμαι άνθρωπος, συνοδοιπόρος με τους άλλους.
Η φιλανθρωπία παρουσιάζει ως μία πράξη που πηγάζει από ανώτερη ηθική, από αίσθημα ευθύνης απέναντι στον πλησίον, ως μία απόδειξη ανωτερότητας. Προέρχεται από ένα άτομο που κατέχει μία δύναμη (μπορεί οικονομική) προς έναν άνθρωπο αδύναμο, που έχει ανάγκη τη συνεισφορά του για τη βελτίωση της ζωής του. Ωστόσο, πόση ελευθερία υπάρχει μέσα σε μία σχέση, στην οποία ένα άτομο αισθάνεται ανώτερο και ένα άλλο πως εξαρτάται από τη θέλησή του πρώτου και οφείλει να δέχεται οτιδήποτε εκείνος του ζητήσει ή απαιτήσει; Ο δέκτης της φιλανθρωπίας παρουσιάζεται ως αδύναμος, ως κάποιος του οποίου η αξία και οι ανάγκες δε λαμβάνονται υπόψη, καθώς οφείλει να αισθάνεται πως του προσφέρεται χάρη και κάποιος δέχεται να τον βοηθήσει και να τον προσέξει. Για αυτό και καταπίνει τα παράπονά του, θάβει στη σιωπή του τις ανάγκες, τα «θέλω», τη δυσαρέσκειά του.
Η φιλανθρωπία κρύβει ουκ ολίγες φορές, έναν κεκαλυμμένο εγωισμό. Βοηθώ άλλους για να διατρανώσω το «Εγώ» μου, για να κατακτήσω τον τίτλο του φιλάνθρωπου στα μάτια των άλλων, όταν βέβαια αυτή συμβαίνει μπροστά σε άλλους. Για να πείσω τον εαυτό μου για την ανωτερότητά μου απέναντι στην αδυναμία και την έλλειψη του άλλου.
Η πραγματική φιλανθρωπία θα επιτευχθεί, όταν και αν όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται πως έχουν την ίδια αξία και δικαιώματα, σε όποια κατάσταση και αν βρίσκονται. Είτε είναι στη θέση του φιλάνθρωπου, είτε σε εκείνη που δέχεται τη βοήθεια.
Υ.Γ.
Καθώς πλησιάζει η εποχή των διακοπών των Χριστουγέννων αξίζει να σημειώσουμε πως πολλές φορές, στο άκουσμα της λέξης “Φιλανθρωπία” μας έρχεται η εικόνα της εποχής των Χριστουγέννων, ή και το αντίστροφο. Όντως, κατά την διάρκεια των διακοπών αρκετός κόσμος φαίνεται να ευαισθητοποιείται και να έχει την επιθυμία να προσφέρει στον συνάνθρωπό του. Βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, ότι υπάρχουν και οι περιπτώσεις που πίσω από αυτήν την έννοια ενδέχεται να υποκρύπτονται και άλλες βλέψεις.
