Μεσίτες ελαιόλαδου, οι éminence grise που κινούν την αγορά.
Λειτουργούν ως μεσάζοντες για να μην λείπει από τους εμπόρους ο νέος «υγρός χρυσός» και οι παραγωγοί να μπορούν να τον πουλήσουν στην καλύτερη τιμή. Είναι οι εγγυητές ότι «όλα τα εκατομμύρια ευρώ» που κινούνται στον κλάδο καρποφορούν. «Η δουλειά μας σήμερα είναι θεμελιώδης», λένε οι ίδιοι.
Υπάρχουν οικογένειες σε όλη τη Μεσόγειο, εκεί που βγαίνει το καλό λάδι, οι οποίες ελέγχουν την αγορά. Κάποιοι τους ονομάζουν «ισορροπιστές» κι άλλοι ότι στο παρασκήνιο μανιπουλάρουν τη διαδικασία. Τα χέρια τους δεν έρχονται σε άμεση επαφή με τον πρασινωπό καρπό. Επίσης δεν διαθέτουν ελαιουργεία ούτε ασχολούνται με τη διαδικασία συσκευασίας. Οι Brokers ελαιόλαδου είναι μια μάλλον καμουφλαρισμένη φιγούρα στην αλυσίδα παραγωγής στην οποία στρέφονται τόσο οι προμηθευτές όσο και οι έμποροι για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Οι μεσίτες, γνωστοί και ως χρηματοοικονομικοί διαμεσολαβητές ή εμπορικοί αντιπρόσωποι, αποτελούν ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ του παραγωγικού εξαρτήματος και της βιομηχανίας συσκευασίας ή του εμπορίου χονδρικής. Στόχος τους είναι να συμβιβάσει τις ανάγκες των παραγωγών και τις απαιτήσεις των αγοραστών ή το αντίστροφο. Αρχικά, λαμβάνουν ή εξετάζουν δείγματα για να τα χαρακτηρίσουν. Στη συνέχεια, καθορίζουν την κατηγορία του ελαιολάδου που θα αποστείλουν σε πιθανούς πελάτες με βάση τις απαιτήσεις που λαμβάνουν. Όταν επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τις τιμές και τους όρους πληρωμής και παράδοσης, επισημοποιείται μια εμπορική πράξη στην οποία παρεμβαίνουν ως εγγυητές της επιτυχίας της.
Αυτή είναι η κλασσική διαδικασία που ακολουθούν όλες οι εταιρείες που παίζουν τον ρολο μεσίτη όλων των κατηγοριών ελαιολάδου. Το έργο του μεσίτη τώρα φαντάζει να είναι πιο σημαντικό από ποτέ λόγω της κρίσης. Πρόκειται πράξεις με πολύ υψηλές τιμές. Ο κίνδυνος πια είναι μεγαλύτερος.
Η διαδικασία είναι ίδια αλλά η αξία των πράξεων έχει πολλαπλασιαστεί.
Η έρευνα της ισπανικής εφημερίδας ABC αναφέρει ότι οι μεσάζοντες συνεργάζονται με εθνικούς και διεθνείς παραγωγούς, συσκευαστές και αγοραστές, «ειδικά στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία». Ολοι οι φορείς εκμετάλλευσης του κλάδου γνωρίζουν πολύ καλά την κατάσταση του καιρού και ότι η τρέχουσα πρόβλεψη είναι ότι σχεδόν όλες οι σημαντικές χώρες παραγωγής – που αναφέρθηκαν παραπάνω – πιθανότατα θα επιστρέψουν με παραγωγές κάτω του μέσου όρου. «Η μόνη χώρα που μπορεί να ξεπεράσει αυτές τις προσδοκίες είναι η Ιταλία, αν και είναι ακόμα πολύ νωρίς για να το γνωρίζουμε. Αλλά είναι η πρόβλεψη που υπάρχει. Η Ιταλία είναι μια παραγωγική δομή ίσως πιο παραδοσιακή από την ισπανική. Στην Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, η πρόβλεψη είναι ότι θα έχουμε, πέρα από άλλα είδη “ατυχημάτων” που μπορεί να συμβούν, μέσο ποσοστό παραγωγής χαμηλότερο από τον ιστορικό μέσο όρο», αναφέρουν οι σπεσιαλίστες του είδους.
Αν και το 2022 παρήχθησαν συνολικά 240.900 τόνοι στην Ιταλία, μείωση 88.000 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, τώρα, η γειτονική χώρα αναμένει να συγκεντρωθούν συνολικά 250.000 τόνοι στην επόμενη συγκομιδή, σύμφωνα με το ιταλικό αγροτικό περιοδικό «Teatro Naturale». Ολόκληρος ο τομέας εξαρτάται από την ύπαιθρο. Η ξηρασία είναι καθοριστική για την άνοδο των τιμών: «Αυτό που κάνουν συνήθως οι συνεταιρισμοί είναι να μοιράζουν τις πωλήσεις, καταγράφοντας έτσι κάθε είδους τιμές για να παίρνουν πάντα καλό μέσο όρο. Στα ιδιωτικά ελαιουργεία ο αγρότης εγκαθίσταται όταν τον ενδιαφέρει η τιμή και ανάλογα πάντα με τις ανάγκες του. Εάν δεν χρειάζεστε τα χρήματα εκείνη την ώρα και δεν έχει βρέξει και πιστεύουμε ότι η τιμή πρόκειται να αυξηθεί, είναι προτιμότερο να περιμένετε. Τελικά, εξακολουθεί να είναι μια επένδυση όπως όλες οι άλλες», τονίζουν διάφοροι olive brokers.
Η φιγούρα του μεσίτη υπήρχε πάντα. Παλαιότερα, ήταν ένα πρόσωπο από το εργοστάσιο που εμπιστεύονταν οι παραγωγοί. Η αποστολή του ήταν να αναφέρει την κατάσταση της αγοράς. Πλέον, άρχισε να δίνεται σημασία στη γευσιγνωσία ελαιολάδου μέχρι να ρυθμιστεί ο κλάδος της ελιάς. Για την επισήμανση του, πρέπει να γίνουν δύο αναλύσεις. «Ένα από αυτά είναι το αισθητήριο, το οποίο πραγματοποιείται από μια επιτροπή γευσιγνωσίας δεόντως εγκεκριμένη και εκπαιδευμένη ώστε να μπορεί να ταξινομεί τις διαφορετικές ποιότητες. Μετα θα στείλει μια έκθεση που θα δηλώνει την ποιότητά του. Το μυστικό για να είσαι καλός γευσιγνώστης είναι «να δοκιμάζεις πολύ λάδι και να έχεις καλή οσφρητική μνήμη», λένε οι ειδικοί. Ποιος είπε ότι σομελιέ υπάρχουν μόνο για το κρασί; Όλοι συμφωνούν ότι είναι απαραίτητη η συμμόρφωση με τους κανονισμούς ποιότητας στον τομέα. Τις προηγούμενες δεκαετίες, ο αγοραστής έπρεπε να εμπιστευτεί ότι, για παράδειγμα, το συμφωνημένο βυτιοφόρο – το οποίο κόστιζε περίπου 250.000 ευρώ – θα έφτανε με ασφάλεια χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά. Τώρα υπάρχει τεράστια γραφειοκρατία πίσω από κάθε επιχείρηση.
Στην Ισπανία, λόγω της έλλειψης επαγγελματοποίησης του Τομέα της Ελιάς, γεννήθηκε η ΕΣΑΟ, με στόχο την εκπαίδευση αυθεντικών μεσιτών αυτού του λεγόμενου «υγρού χρυσού». Ως τώρα όλα ήταν μια οικογενειακή επιχείρηση. Οι μεσίτες μεταβίβαζαν τη γνώση στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Για να ξέρεις πώς να διαπραγματεύεσαι στις αγοραπωλησίες, πρέπει να έχεις βαθιά γνώση της αγοράς, να γνωρίζεις τις τιμές που κινούνται και τις τελευταίες μεγάλες συναλλαγές που πραγματοποιούνται, κατά προτίμηση την ίδια μέρα ή την προηγούμενη μέρα. Ο κόσμος του ελαιόλαδου εξακολουθεί να είναι ένας κόσμος όπου παίζονται πολλά λεφτά.
Η Ελλάδα είναι μέσα στο κόλπο της αγοράς. Βεβαίως, βεβαίως!
