Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, μιλήσαμε για τη διαφορετική επίδραση που έχει η ποίηση σε κάθε άνθρωπο
Στα σχολικά χρόνια τα περισσότερα παιδιά δεν έχουμε ακόμη την συναισθηματική νοημοσύνη και απαραίτητη κατανόηση για να εκτιμήσουμε τα ποιήματα που διδασκόμαστε. Αυτή η εκτίμηση ωστόσο, έρχεται στη συνέχεια από τη δική μας προσωπική ανάγκη για διαφυγή σε αποτυπωμένες και αποκρυπτογραφημένες ιστορίες και συναισθήματα ανθρώπων.
Συγκεντρώσαμε λοιπόν λίγες απόψεις από νέους που ανήκουν στην Generation Z για το τι σημαίνει η ποίηση για αυτούς.
1.
Η ποίηση για εμένα είναι η ηρεμία μου. Λόγια γραμμένα που μεταφράζονται και εξηγούνται αναλόγως με την οπτική γωνία αλλά και την εσωτερική κατάσταση. Ποίηση είναι λόγια που διαβάζεις και σου δίνουν ελπίδα. Λόγια που σε βοηθάνε να πας μπροστά αλλά πάνω από όλα να παραμένεις εσύ. Για εμένα αυτό το ποίημα προέρχεται από την Κατερίνα Γώγου και πάει:
«Θα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία»
Γιατί και ο καιρός θα έρθει, και θα εμείς θα είμαστε εκεί αν τον αντιμετωπίσουμε. Τη δύναμη να αλλάξουν τα πράγματα άλλωστε, την έχουμε μόνο εμείς οι άνθρωποι, και όσο παραμένουμε άνθρωποι, οι ελπίδες και οι προσπάθειες όλο και μεγαλώνουν.
Μα και προσωπικά αν συνεχίσουμε να μιλάμε, από τα ποιήματα πολλές φορές όπως έχει αποδειχθεί μαθαίνουμε ιστορία. Ιστορία για άλλες εποχές και γεγονότα που συνέβησαν στην χώρα μας και στο εξωτερικό. Ίσως λίγο ποιο ρομαντικά διατυπωμένες από ένα λογοτεχνικό κείμενο, αλλά αυτό είναι που κάνει και την ποίηση πιο μαγική.
2.
Τα ποιήματα γράφονται από ανθρώπινες ψυχές. Ανθρώπους με ιστορίες που ούτε καν μπορούμε να φανταστούμε εμείς οι πολύ νεότεροι. Οι ιστορίες τους αποτυπώνονται εμμέσως και όχι, μέσα από τις χιλιάδες λέξεις που είχαν γράψει. Ερωτικά, γεμάτα πικρία, πόνο, θάνατο και διάφορα άλλα εσωτερικά νοήματα όπως τα ποιήματα της Sylvia Plath που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 31 ετών το 1963, αλλά ακόμη και τώρα διαβάζονται από ανθρώπους κάθε ηλικίας. Ερωτικά ποιήματα από τον κομμουνιστή-ερωτικό ποιητή Pablo Neruda, που ακόμη και μέσα από την εξορία έβρισκε τη δύναμη να γράψει ποιητική συλλογή για την ιστορία της Λατινικής Αμερικής, και στη συνέχεια με την μελοποίηση του Canto General από τον Μίκη Θεοδωράκη που τον καθιέρωσε και στην Ελλάδα.
Από τον Neruda με συντροφεύει πάντα το:
«Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να ‘ρθει»
Ποιητής άλλωστε που όταν πήρε το Νόμπελ ανέφερε ότι υπάρχει ένας ποιητής που το αξίζει περισσότερο, αναφερόμενος στον Γιάννη Ρίτσο.
3.
Η ποίηση θεωρείται ως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μέσα έκφρασης συναισθημάτων, σκέψεων και ιδεών. Γράφουμε ποίηση, γράφουμε φράσεις, γράφουμε λέξεις, γράφουμε γράμματα και ξαφνικά μια σελίδα στο τετράδιο μπορεί να πλημμυρίσει από μυρωδιές, εικόνες, αισθήσεις και ήχους. Κάθε συναίσθημα κρυμμένο στη ψυχή ενός ανθρώπου βρίσκει την υπόσταση που του αρμόζει, όταν συνδυαστεί με τις πραγματικές μας λέξεις. Και όλος αυτός ο συνδυασμός καταλήγει να αποτελεί δημιούργημα ψυχής, ή όπως μας αρέσει να λέμε: κατάθεση ψυχής. Ποίηση είναι η αλήθεια που δεν μπορεί να ειπωθεί και απλώς καταγράφεται πάνω σε μία σελίδα χαρτιού. Ποίηση είναι η κατάθεση λοιπόν μιας αλήθειας
4.
Ποίηση είναι ένας μοναδικός τρόπος έκφρασης. Μπορείς να αποτυπώσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματα σε ένα χαρτί χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες λέξεις. Είναι ένα είδος τέχνης. Μπορείς να στολίσεις τις ιδέες και τις σκέψεις σου μέσα στο κείμενό σου με τις κατάλληλες φράσεις. Ποίηση είναι συναισθήματα.
5.
Η ένωση μου με την ποίηση ήρθε (ειρωνικά) με έναν χωρισμό. Έψαχνα να βρω απαντήσεις μέσα από πολλές τέχνες, και η ποίηση με κέρδισε. Οι ποιητές καταφέρνουν να πουν όσα δεν μπορώ εγώ, κι ακόμη παραπάνω. Τα ποιήματα με κάνουν να αισθάνομαι πως κι άλλοι πολλοί πριν από μένα ένιωσαν όπως ένιωσα εγώ, με φέρνουν σε επαφή με το συναίσθημα. Με αγαπημένο ποίημα το Επίλογος του Ντίνου Χριστιανόπουλου:
«Ξένοι αυχένες τώρα αντί για τον δικό σου,
ξένα λαγόνια, ξένα γόνατα, όλα ξένα,
τίποτα πια δεν θα μου μείνει απʼ τη φωνή σου,
ως και τα μάτια σου θα σβήσουν σʼ άλλα μάτια.
Και πια, μέσα στην τόση αλλοφροσύνη,
ψυχή μου, που θα βρεις τη δύναμη
για να μπορείς ακόμη να ελπίζεις
σε κάποιαν άλλη αγκαλιά πιο τρυφερή;»
6.
Κρατάς το βιβλίο. Επεξεργάζεσαι το λιτό εξώφυλλο και το ανοίγεις. Ο πρώτος στίχος ξεκλειδώνει τον επόμενο, οι λέξεις και τα νοήματα διαδέχονται το ένα το άλλο. Σχηματίζουν ένα ποτάμι. Εδώ όμως, το νερό δεν έχει προκαθορισμένο χρώμα, ροή και ένταση. Εσύ το χρωματίζεις κάθε φορά. Άλλοτε είναι ρυάκι και άλλοτε χείμαρρος. Μόλις κλείσεις το βιβλίο ξέρεις πως λίγες λέξεις αρκούν για να συμπυκνώσουν όλο τον κόσμο σου. Η παντοδυναμία των λέξεων. Αυτό είναι η ποίηση.
7.
Ποίηση είναι μια κλεφτή ματιά στον ειρμό σκέψης κάποιου άλλου, που κατα πάσα πιθανότατα εκφράζει άρτια σκέψεις, συναισθήματα και εντυπώσεις που αποτελούν κοινές εμπειρίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Ίσως η γραπτή φύση της ποίησης και επομένως επιτηδευμένος χαρακτήρας της, είναι αυτά που την καθιστούν μορφή τέχνης ικανή να επηρεάσει την κοινή γνώμη και σκέψη. Αγαπημένη μου ποιήτρια θα έλεγα είναι η Κατερίνα Γώγου γιατί θεωρώ πως προασπίζεται όλα αυτά που πρεσβεύει η ποίηση. Είναι ωμή, καλλιεπής, ευφυής και σε κάνει να αναθεωρείς.
Όλοι χρειαζόμαστε κάποια τέχνη για να εκφραζόμαστε και πολλοί καταλήγουμε στην ποίηση. Ελπίζουμε λοιπόν, όλοι κάποια στιγμή να βρείτε το μέσο που σας κάνει να νιώθετε ο εαυτός σας.
ΥΓ. Ας κλείσουμε λοιπόν με το
“υπερασπίσου το παιδι
γιατι αν γλιτωσει το παιδι
υπάρχει ελπίδα”
Και μια ελπίδα που αναζητείται διαχρονικά.
