Αστυνομική βία: Ένα διαχρονικό πρόβλημα που βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα
Προσπαθώντας να καταγράψω στοιχειωδώς τα περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας, έλλειψης επαγγελματισμού αλλά και ωμής, τρομακτικής βίας των τελευταίων χρόνων, αμέσως σηκώνω τα χέρια απ’το πληκτρολόγιο και παραδίνομαι. Χάνομαι σε μια τεράστια συνέχεια γεγονότων από τον Ζακ/τη Ζάκι ως τον Αλέξη Γρηγορόπουλο, από τον Νίκο Σαμπάνη ως τις γειτονίες της Νέας Σμύρνης, από τις αυξημένες καταγγελίες στο Συνήγορο του Πολίτη ως τα βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ. Και η λίστα δεν έχει τέλος.
Η διαπίστωση έρχεται σχεδόν νομοτελειακά. Η ελληνική αστυνομία με την πολιτική ηγεσία της, τους διοικητικούς της βραχίονες και την παρουσία της στους δρόμους έχει αποτύχει παταγωδώς. Είναι σήμερα ένα τεράστιο πρόβλημα. Πρόβλημα όταν συζητάμε για την προστασία και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών, πρόβλημα όταν σκεφτόμαστε την εμπλοκή προσωπικού της σε κάθε εστία διαφθοράς, πρόβλημα όταν επισημαίνουμε τις γεμάτες ακροδεξιές δεξαμενές στο εσωτερικό της, πρόβλημα όταν τολμάμε να μιλήσουμε για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τη διαφορετικότητα και αγκαλιάζει τα έμφυλα στερεότυπα εκτός της αλλά και, κυρίως, εντός της. Αλλά και πρόβλημα όταν προσπαθεί, πάλι ανεπιτυχώς, να προστατέψει αυτούς που συνέχεια μνημονεύει (χαρακτηριστικά τους καταστηματάρχες και τους μικρούς επιχειρηματίες).
Και από όλα τα προβλήματα, το μεγαλύτερο είναι η αναγκαιότητα ύπαρξής της. Και εξηγούμαι αμέσως. Πολλοί απαντούν στην αστυνομική βία αναμασώντας μια χιλιοειπωμένη φράση: «Μα η αστυνομία είναι απαραίτητη σε ένα δημοκρατικό κράτος. Έχει το προνόμιο της νόμιμης βίας, διασφαλίζει την κοινωνική ειρήνη». Όντως έτσι είναι. Η παροχή προστασίας στους πολίτες, η πρόληψη και η καταστολή του εγκλήματος, η προστασία ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων είναι αρμοδιότητες της, θεμελιώδεις. Ωστόσο, η πραγματικότητα αυτή κάνει την άθλια λειτουργία της αστυνομίας ακόμη μεγαλύτερη πληγή. Όσο σημαντικότερες οι αρμοδιότητες του οργάνου, τόσο μεγαλύτερο το κενό όταν εκείνο αυθαιρετεί.
Και η προσπάθεια για την αλλαγή; Για την καταπολέμηση της αστυνομικής βίας; Νομίζω ότι, δυστυχώς, στο πεδίο της κυβερνητικής πολιτικής το παιχνίδι είναι, σήμερα τουλάχιστον, εντελώς χαμένο. Κάθε προσπάθεια θεσμικής ανασυγκρότησης έμεινε στα χαρτιά ή απέτυχε, το φλερτ με την αστυνομοκρατία μας φοβίζει και ας μην γίνει καλύτερα λόγος για την εκπαίδευση των σωμάτων ασφαλείας. Δεκατρία χρόνια πριν, η λέξη «ειδικός φρουρός» (δηλαδή ελάχιστα εκπαιδευμένος αστυνομικός) έφερνε τρόμο και μίσος. Σήμερα συζητάμε για ειδικούς φρουρούς στα πανεπιστήμια…
Τη μάχη μένουν να τη δώσουν, όχι μόνοι ευτυχώς, όσοι χτες, απ’ όπου και αν βρίσκονταν, γύρισαν το χρόνο πίσω και σκέφτηκαν όσα έγιναν ένα βράδυ του 2008 και όσα ακόμη πρέπει να αποτρέψουμε.
Όμως η προσπάθεια δεν είναι εύκολη. Η ελληνική αστυνομία συνεχίζει να μοιάζει σήμερα με ένα κλειστό, σκοτεινό διαμέρισμα. Υπάρχουν κάποιες πιθανότητες μέσα να ανακαλύψεις κάτι χρήσιμο, ίσως και πολύτιμο. Είναι σίγουρο, όμως, πως κουνώντας τα έπιπλα θα συναντήσεις μούχλα, σκουριά και ατελείωτη σκόνη.
